Mayhem: Norveç Black Metalinin Karanlık Yüzü
Mayhem, 1984 yılında Norveç’in Oslo kentinde kurulan ve black metal türünün öncülerinden biri olarak kabul edilen bir extreme metal grubudur. Grup, müziğinden çok tartışmalı geçmişi, skandallarla dolu tarihi ve üyeleri arasında yaşanan trajik olaylarla tanınmıştır. Mayhem, özellikle Norveç black metal sahnesinin şekillenmesinde büyük bir rol oynamış, estetik anlayışı, sahne şovları ve ideolojik duruşuyla bu türü sadece müzikal değil, aynı zamanda kültürel bir akım haline getirmiştir.
Kuruluş ve İlk Dönem (1984–1990)
Mayhem, gitarist Øystein “Euronymous” Aarseth, bas gitarist Jørn “Necrobutcher” Stubberud ve baterist Kjetil Manheim tarafından kuruldu. Grup ismini, Venom’un “Mayhem with Mercy” adlı parçasından aldı. İlk dönemlerinde müzikal olarak Venom, Hellhammer, Bathory gibi gruplardan etkilenmişlerdi. 1987 yılında vokalist olarak Per Yngve Ohlin, sahne adıyla Dead kadroya katıldı. Dead’in gruba katılmasıyla Mayhem’in sahne duruşu ve lirik temaları belirgin bir biçimde karanlıklaştı.
Dead, black metal ikonografisinin temelini atan figürlerden biridir. Konserlerde sahneye domuz kafaları ve iç organlarla çıkan, makyajını ölü gibi görünmek için yapan ve zaman zaman kendini sahnede kesen bir figürdü. Onun bu teatral ve karanlık yaklaşımı, black metal sahnesinde kalıcı bir etki bırakmıştır.
Dead’in İntiharı ve Sonuçları
1991 yılında Dead, grup evinde bir av tüfeğiyle intihar etti. Euronymous’un olay yerine geldiğinde polisi aramak yerine fotoğraflar çekmesi, beyin parçalarını topladığı ve bunlardan kolye yaptığı söylentileri, yer altı müzik camiasında büyük yankı uyandırdı. Bu durum, Mayhem’in çevresinde oluşan korkunç mitolojiyi daha da büyüttü. Euronymous’un bu olayı soğukkanlılıkla kullanması, grup içinde derin bir bölünmeye sebep oldu. Necrobutcher gruptan ayrıldı.
Euronymous’un Ölümü ve Varg Vikernes
Dead’in intiharının ardından Euronymous, Norveç black metal sahnesinin merkez figürü haline geldi. Deathlike Silence Productions adlı plak şirketini kurarak buradan Darkthrone, Burzum gibi grupların albümlerini yayınladı. Ancak 1993 yılında Burzum’un kurucusu olan Varg Vikernes (Count Grishnackh) ile aralarında ciddi bir gerilim başladı. Bu gerilim 10 Ağustos 1993’te, Varg Vikernes’in Oslo’da Euronymous’un evine giderek onu bıçaklayıp öldürmesiyle son buldu. Vikernes cinayetten 21 yıl hapse mahkûm edildi. Bu olay, Mayhem’in ve Norveç black metal sahnesinin karanlık geçmişinin doruk noktalarından biri olarak kabul edilir.
De Mysteriis Dom Sathanas (1994)
Euronymous’un ölümünden sonra Mayhem’in ilk tam uzunluktaki albümü olan De Mysteriis Dom Sathanas, 1994 yılında yayınlandı. Albümde gitarlarda Euronymous, vokallerde Attila Csihar, bas gitarda Varg Vikernes ve davulda Hellhammer yer aldı. Albüm, black metal tarihinin en önemli ve etkili albümlerinden biri olarak kabul edilir. Soğuk atmosferi, nihilist sözleri, karanlık üretimi ve mistik havası ile türün mihenk taşlarından biridir.
Yeniden Doğuş ve Sonraki Dönemler
1995’te Necrobutcher ve Hellhammer Mayhem’i tekrar canlandırdı. Vokallerde Maniac, gitarda ise Blasphemer (Rune Eriksen) yer aldı. Bu kadro ile 2000 yılında çıkan Grand Declaration of War albümü, daha deneysel ve avangart bir yaklaşıma sahipti. Bu albüm, kimi hayranlar tarafından vizyoner olarak görülse de, geleneksel black metal kitlesi tarafından eleştirilmiştir.
2004’te Chimera, 2007’de Ordo Ad Chao albümleri geldi. Özellikle Ordo Ad Chao, Attila’nın yeniden gruba dönüşüyle eski günlerin karanlık havasını çağrıştırdı ve büyük övgüler aldı. Albüm, Norveç Grammy Ödülü olan Spellemannprisen’i kazandı. Bu, Mayhem’in yer altından çıkıp daha geniş bir takdir kazandığını gösteren önemli bir gelişmeydi.
Yakın Dönem ve Günümüz Mayhem
2010’lu yıllarda grup, klasik albüm De Mysteriis Dom Sathanas‘ı baştan sona canlı çaldıkları turnelerle büyük ilgi topladı. 2019’da çıkan Daemon albümü ile Mayhem, köklerine sadık kalarak güçlü bir geri dönüş yaptı. 2021’de Atavistic Black Disorder / Kommando adlı bir EP yayınladılar. Bu EP’de punk etkileri taşıyan şarkılarla birlikte Dead Kennedys ve Discharge gibi gruplardan cover’lar yer aldı.
Grubun Mirası ve Etkisi
Mayhem, müziğinden çok yaşadığı skandallarla anılsa da black metalin kurallarını belirleyen, estetik dilini inşa eden ve ideolojik yönünü şekillendiren en etkili gruplardan biridir. Dead’in sahne tarzı, Euronymous’un felsefesi, Vikernes’in cinayeti gibi olaylar black metalin kültürel yapısını derinden etkiledi. Mayhem, bu karanlık tarihin hem kurbanı hem de mimarı olarak müzik tarihine geçti.
Günümüzde bile hem yeni dinleyiciler hem de sadık hayranlar için karanlık bir efsane olmaya devam eden Mayhem, müzik tarihinin en tartışmalı ve etkileyici gruplarından biridir. Black metalin karanlık estetiğini sahneye ve müziğe taşıyan bu grup, birçokları için türün tanımını yeniden yazmıştır.
